Αναφορά επέκτασης βασικών λιμενικών υποδομών υποδοχής και εξυπηρέτησης κρουαζιερόπλοιων στο Λιμάνι του Πειραιά.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

ΠΡΟΣ

Την Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Διαφθοράς (ελληνική υπηρεσία AFCOS βάσει του Ν. 4320/15 άρθρ. 7(Β)

Την ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΛΙΜΕΝΩΝ

Την ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΡΧΗ ΛΙΜΕΝΩΝ

Την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ

Τους ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Τον ΣΥΝΗΓΟΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

Την ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

Θέμα: Σοβαρές ελλείψεις και παραβάσεις της ελληνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας στον φάκελο χρηματοδότησης και περιβαλλοντικής αδειοδότησης του έργου “Επέκταση βασικών λιμενικών υποδομών υποδοχής και εξυπηρέτησης κρουαζιερόπλοιων στο Λιμάνι του Πειραιά”

                                                                                                                       

Μελετώντας τα έγγραφα που αφορούν στο έργο και έχουν δημοσιευθεί διαπιστώσαμε σωρεία παραβιάσεων θεμελιωδών διατάξεων της νομοθεσίας που αφορά στο περιβάλλον με σκοπό να μειωθεί το κόστος κατασκευής για τον επενδυτή - πράξεις και παραλείψεις που έχουν μάλιστα και σοβαρή ποινική διάσταση, διότι με έγκριση του Υπ. Περιβάλλοντος επιτρέπεται να γίνει επεξεργασία επικίνδυνων αποβλήτων δίπλα στα σπίτια και τα σχολεία της πυκνοκατοικημένης Πειραϊκής, παρακάμπτοντας τις σχετικές απαιτήσεις της ελληνικής νομοθεσίας και τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Όλος ο σχεδιασμός από τον ανάδοχο του έργου ΟΛΠ αποβλέπει στο να μειώσει το κόστος 2 επενδύσεών του που περιλαμβάνονται στο Master Plan για τον Πειραιά - αδιαφορώντας για τους κινδύνους στην υγεία των χιλιάδων κατοίκων και την περιβαλλοντική επιβάρυνση - ο ΟΛΠ να καρπωθεί τεράστιο οικονομικό όφελος και παράλληλα να επιδοτείται από το ΠΕΠ Αττικής 2014-20 με 113.900.000 ευρώ !

Α.Ελλείψεις που αφορούν στον φάκελο χρηματοδότησης του έργου από το ΠΕΠ Αττικής

Υφίστανται σοβαρές πλημμέλειες/ελλείψεις όσον αφορά στην χρηματοδότηση  του έργου από το ΠΕΠ Αττικής και συγκεκριμένα:

α) Προ ολίγου καιρού εκδόθηκε η υπ' αριθ. 1076/2019 απόφαση του ΣτΕ με την οποία έγιναν δεκτά τα επιχειρήματα του ΟΛΠ ότι  δεν είναι υποχρεωμένος να εφαρμόζει την ελληνική/ευρωπαϊκή νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων για τα έργα που αναθέτει (η υπόθεση αφορούσε συγκεκριμένα τους νέους προβλήτες κρουαζιέρας). Όμως η υπ' αριθ. 4286/31.12.2018 (ΑΔΑ: 6Ε637Λ7-ΩΧΔ) απόφαση ένταξης του έργου στο ΠΕΠ Αττικής 2014-2020 αναφέρει ρητά ότι ο δικαιούχος της χρηματοδότησης οφείλει "Να τηρεί την Κοινοτική και Εθνική Νομοθεσία κατά την εκτέλεση της πράξης και ιδίως όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, τη αειφόρο ανάπτυξη, τις κρατικές ενισχύσεις, την ισότητα

μεταξύ ανδρών και γυναικών, τη μη διάκριση και την προσβασιμότητα Ατόμων με Αναπηρίες..." και "Να λαμβάνει έγκριση από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Ε.Π (ή εναλλακτικά τον ΕΦ) για τις διαδικασίες της διακήρυξης,ανάθεσης και τροποποίησης δημοσίων συμβάσεων...." (σελ.7 απόφασης). Συνεπώς εφόσον ο ΟΛΠ δεν (θέλει να) εφαρμόζει το δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων στα έργα που αναθέτει, δεν είναι πλέον δικαιούχος χρηματοδότησης αυτών των έργων από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους.

β) Ενώ τόσο από τον ίδιο τον ΟΛΠ όσο και από εκπροσώπους του ελλην. Δημοσίου δηλώνεται ότι το έργο των προβλητών είναι έτοιμο για  να ξεκινήσει και έχει εγκριθεί η χρηματοδότησή του από το ΠΕΠ Αττικής 2014-2020 (ΑΔΑ 6Ε637Λ7-ΩΧΔ), μέχρι σήμερα δεν έχει καν τεθεί σε διαβούλευση (ούτε έχει βέβαια εγκριθεί) η απαραίτητη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), με την οποία  θα πρέπει να αντιμετωπισθούν το σοβαρότατο κυκλοφοριακό πρόβλημα του Πειραιά από την τεράστια αύξηση των πούλμαν και φορτηγών για την διακίνηση των χιλιάδων επιβατών και τον εφοδιασμό των κρουαζιεροπλοίων, η ρύπανση της ατμόσφαιρας από τις εκπομπές αερίων ρύπων και η χρήση ή όχι των βυθοκορημάτων του λιμένα Πειραιά για την πλήρωση των caissons για την κατασκευή των προβλητών – προβλήματα που εμείς θεωρούμε μη διαχειρίσιμα από την πόλη μας. 

Β. Σφάλματα/ελλείψεις  της περιβαλλοντικής αδειοδότησης

Ως προς τις πλημμέλειες της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, σας  επισυνάπτουμε στην παρούσα - μεταξύ άλλων - και την σχετική από  24.7.2018  εξώδικο επιστολή που έχουμε αποστείλει στα αρμόδια Υπουργεία Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος για το ζήτημα των βυθοκορημάτων του λιμένα Πειραιά, επί της οποίας δεν έχουμε μέχρι σήμερα καμία απάντηση. Στην εν λόγω επιστολή αναλύεται λεπτομερέστερα ο παράνομος «σχεδιασμός» που ακολουθήθηκε από τους ενδιαφερόμενους, προκειμένου να επιτραπεί στον ΟΛΠ να χρησιμοποιήσει τα επικίνδυνα βυθοκορήματα του Λιμένα Πειραιά για την κατασκευή του ως άνω έργου, χωρίς την λήψη των απαραίτητων μέτρων για την προστασία των κατοίκων και του περιβάλλοντος. Στον ιστότοπο της Διαύγειας θα βρείτε και τα πρακτικά της διαβούλευσης που έγινε τον Ιούλιο του 2018 για το θέμα των βυθοκορημάτων του Πειραιά υπό την ΔΑΛ (ΑΔΑ: ΕΛ8Μ4653ΠΩ-9Δ6), τα οποία είναι πολύ διαφωτιστικά σχετικά με το πόσο επικίνδυνα είναι για την δημόσια υγεία.

Συνοπτικά αναφέρουμε τα εξής όσον αφορά στις βαρύτατες ελλείψεις της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του εν λόγω έργου (και είμαστε στην διάθεσή σας για να παράσχουμε και περαιτέρω διευκρινήσεις, εάν απαιτηθεί):

·       Η εκτέλεση του έργου της “νότιας επέκτασης της Κρουαζιέρας” εμφανίζεται ότι έχει λάβει περιβαλλοντική αδειοδότηση με την α.π. 104050/17.5.06 ΚΥΑ με θέμα: Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων του έργου “Επενδυτικό αναπτυξιακό πρόγραμμα ΟΛΠ ΑΕ”. Εξ όσων γνωρίζουμε, σε εκείνη την αρχική απόφαση η κατασκευή νέων προβλητών για μεγάλα κρουαζιερόπλοια ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ μεταξύ των σχεδιαζόμενων έργων, όμως το κείμενο της εν λόγω απόφασης δεν το έχουμε βρει δημοσιευμένο πουθενά, ενώ ούτε από τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ναυτιλίας έχουμε μέχρι σήμερα απάντηση πού και πότε δημοσιεύθηκε η ως άνω α.π. 104050/17.5.06 ΚΥΑ.

·       Ήδη από τουλάχιστον 10 χρόνια και αποδεδειγμένα από το 2014 το Υπ.Περ/ντος και η ΟΛΠ γνωρίζουν ότι τα βυθοκορήματα του λιμένα Πειραιά περιέχουν τοξικές ουσίες που υπάγονται στα ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (ΕΚΑ), με βάση τις πηγές που τα παρήγαγαν και τις υψηλές συγκεντρώσεις που παρουσιάζουν σε επικίνδυνα αστικά βαρέα μέταλλα όπως αρσενικό, κάδμιο, χρώμιο, χαλκό, υδράργυρο, νικέλιο, μόλυβδο και ψευδάργυρο καθ' ότι είχαν στα χέρια τους σχετική έκθεση του ΕΛΚΕΘΕ που το επιβεβαιώνει πέραν αμφιβολίας και με μετρήσεις.

·       Δεν είναι η πρώτη φορά που αρμόδιοι του Υπ.Περιβ/ντος κάνουν «τα στραβά μάτια» με την διαχείριση των βυθοκορημάτων του λιμένα Πειραιά και την αδειοδότηση διαφόρων λιμενικών έργων από την ΟΛΠ ΑΕ. Κάτι ανάλογο έγινε και το 2016 με την βυθοκόρηση στην περιοχή μπροστά στον Ναό του Αγ.Νικολάου στον Πειραιά, οπότε βρέθηκαν στο εδώλιο ως κατηγορούμενοι ο Λιμενάρχης Πειραιά και η Δ/ντρια της αντίστοιχης Δ/νσης του Υπ. Περιβάλλοντος για θαλάσσια ρύπανση https://tzimtsos.wordpress.com/2018/01/26/karkinogona-ylika-sth-thalassa-tou-ikoniou/. Είναι προφανές ότι αντίστοιχες ποινικές διαδικασίες θα ξεκινήσουν και πάλι με βάση τις καταγγελίες μας.

·       Η ΟΛΠ ΑΕ επιδιώκει να επεξεργαστεί τα επικίνδυνα απόβλητα σε περιοχή που απέχει μερικές δεκάδες μέτρα από δημοτικά σχολεία, κατοικίες, παιδική χαρά και το Ίδρυμα του Χατζηκυριάκειου που επίσης φιλοξενεί δεκάδες παιδιά, δεδομένου ότι τόσο μικρή είναι η απόσταση που χωρίζει τις υπό κατασκευή προβλήτες με την κατοικημένη περιοχή. Πέραν του κινδύνου που εγκυμονεί η προοπτική αυτή για την υγεία των κατοίκων, οι οχλήσεις που θα προκύψουν για τους κατοίκους θα είναι αφόρητες, διότι όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος του ΕΛΚΕΘΕ στην διαβούλευση για τα βυθοκορήματα «…...Το μεγάλο πρόβλημα όταν στεγνώνει μια λάσπη αυτού του τύπου είναι οι δυσάρεστες μυρωδιές που παράγονται. Μυρίζει σαν κλούβιο αυγό. Ωστόσο, μπορούν να προκύψουν και άλλα προϊόντα και άλλα ανάλογα με τη σύσταση του ιζήματος. Γι’ αυτό η διαδικασία της αποστράγγισης των βυθοκορημάτων προτείνεται να γίνεται μακριά από αστικούς ιστούς….» (σελ. 12 πρακτικών διαβούλευσης της ΔΑΛ). Επιπλέον δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τους κινδύνους στο θαλάσσιο περιβάλλον σε περίπτωση πρόσκρουσης πάνω στους νέους λιμενοβραχίονες κάποιου μεγάλου κρουαζιερόπλοιου και διαρροής του τοξικού περιεχομένου των caissons στην θάλασσα.

·       Ο Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά έχει ήδη διατυπώσει σε δελτίο τύπου την άποψη ότι το συγκεκριμένο έργο δεν είναι επαρκώς μελετημένο και αδειοδοτημένο, ειδικά όσον αφορά στα προβλήματα από την βυθοκόρηση, την μόλυνση της ατμόσφαιρας από τα κρουαζιερόπλοια και το κυκλοφοριακό 

·       Σύμφωνα με έρευνα του ευρωπαϊκού Οργανισμού Transport & Environment, που παρακολουθεί τις εκπομπές ρύπων που παράγονται στον τομέα των μεταφορών και εφαρμόζει πρακτικές για τη μείωσή τους, τα ελληνικά λιμάνια του Πειραιά, της Μυκόνου και της Σαντορίνης, τα οποία δέχονται πολλά κρουαζιερόπλοια κάθε χρόνο, υφίστανται τρομακτική περιβαλλοντική επιβάρυνση. Όπως αναφέρει ο ευρωπαϊκός οργανισμός, στον Πειραιά η εκπομπή ρύπων (διοξειδίου του θείου, ειδικότερα) ήταν 120 φορές μεγαλύτερη από εκείνη των οχημάτων! Στην έρευνα του  Transport & Environment επισημαίνεται πως ακόμα και ένας σχετικά μικρός αριθμός κρουαζιερόπλοιων εκπέμπει πολύ μεγάλες ποσότητες αερίων που μολύνουν την ατμόσφαιρα. 

·       Συνεπώς η έλευση μεγαλύτερων και περισσότερων κρουαζιεροπλοίων στον Πειραιά, θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη επιδείνωση της υγείας των χιλιάδων κατοίκων που ζουν σε απόσταση μικρότερη των 500 μ. από τους νέους προβλήτες, μια και η περιοχή της Πειραϊκής όπου θα αναπτυχθεί το έργο είναι ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη. Για το ζήτημα αυτό ουδεμία πρόβλεψη υπάρχει από το Master Plan του επενδυτή, ούτε και από την υφιστάμενη περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου, που όπως προκύπτει από τα ανωτέρω ήταν εξαρχής ελαττωματική και ελλιπής, κατέστη στην συνέχεια  ανεπίκαιρη και πλέον έχει λήξει.

·       Η ανάδοχος ΤΕΚΑΛ ήταν η μόνη υποψήφια στον “διαγωνισμό” για την ανάθεση του έργου μετά την απόφαση του ΣτΕ ότι ο ΟΛΠ δεν υποχρεούται να τηρεί την ελληνική/ευρωπαϊκη νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων, γιατί οι όροι της προκήρυξης ήταν τέτοιοι που άφησαν όλες τις άλλες εταιρείες εκτός, παρά το δεδηλωμένα σφοδρό ενδιαφέρον τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην σχετική δίκη στο ΣτΕ, υπέρ του ΟΛΠ είχε παρέμβει και ο ΟΛΘ και το ΤΑΙΠΕΔ που ενδιαφέρονται να ισχύσουν οι ίδιοι «ιδιωτικού δικαίου» διαγωνισμοί επιλογής αναδόχων και στις λοιπές “επενδύσεις” των ιδιωτικοποιούμενων οργανισμών του Δημοσίου, πολλοί από τους οποίους έχουν ήδη προγραμματισμένα ή υπό εξέλιξη έργα με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από ΕΕ.

Πειραιάς, 23.9.2019

Ανθή Ιωάν. Γιαννούλου 

(Μέλος ΔΣ ΔΙ.ΚΑ.Π.)