ΠΟΙΟΣ “ΦΥΛΑΕΙ” ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ?

Και ξαφνικά οι “αρμόδιοι” του Υπουργείου Πολιτισμού θυμήθηκαν ότι πρέπει να προστατεύσουν τον αρχαίο Πειραιά κηρύσσοντας ως αρχαιολογικό χώρο το μεγαλύτερο μέρος του Δήμου ! Δεν ξέρω αν πρέπει να γελάσω ή να κλάψω. «Προστάτες» οι ΙΔΙΟΙ άνθρωποι που επέτρεψαν ένα κανονικό μακελειό του κέντρου του θαμμένου αρχαίου Πειραιά από τις εργασίες του Τραμ, με αποκορύφωμα την έγκριση διέλευσης της γραμμής του μέσα από τον κηρυγμένο (ΦΕΚ Β’ 1115/2000) από το 2000 αρχαιολογικό χώρο-Πάρκο των Αστικών Πυλών του Πειραιά, κατά παράβαση των άρθρ. 10 παρ.3 και 14 παρ.2-5 του ν.3028/2002 που ξεκάθαρα αναφέρει ότι «…στους παραπάνω αρχαιολογικούς χώρους απαγορεύονται δραστηριότητες, καθώς και χρήσεις των κτισμάτων των ελεύθερων χώρων τους και των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες δεν εναρμονίζονται με το χαρακτήρα και τη δομή των επί μέρους κτισμάτων ή χώρων ή του συνόλου...».

          Είναι οι ΙΔΙΟΙ ακριβώς άνθρωποι που επέτρεψαν την κατάχωση (και σε ορισμένες περιπτώσεις την αποδόμηση-καταστροφή) σημαντικότατων αρχαιοτήτων και νεοτέρων ευρημάτων που εμφανίστηκαν κατά τις εργασίες του Τραμ το 2015-18, όπως π.χ. τμήματα των Μακρών Τειχών, του ναού των Διονυσιαστών, των θεμελίων του Παλαιού Δημαρχείου (καταστράφηκαν) και του αρχαίου Λιμένα του Πειραιά (τα περισσότερα μάλιστα ήταν εκ των προτέρων γνωστό πού βρίσκονται κατά θέση)[1]! Οι ΙΔΙΟΙ που επέτρεπαν στους εργολάβους της «Αττικό Μετρό» να μετατρέπουν σε εργοτάξια (βλ. φωτό) τους χώρους των εν εξελίξει “σωστικών” αρχαιολογικών ανασκαφών - παραβιάζοντας κατάφωρα τον ν. 3028/2002 - και σιωπούσαν στις σχετικές καταγγελίες μας ενώπιον του ΚΑΣ και στον Τύπο[2], σε σύμπνοια με τους συνδικαλιστές του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) που ουδέποτε απάντησαν στις επανειλημμένες έγγραφες καταγγελίες μας προς τον Σύλλογό τους[3] για το ίδιο θέμα.

Είναι οι ΙΔΙΟΙ άνθρωποι που χαρακτήρισαν ως “αναβάθμιση” του  εγκαταλελειμμένου (από τους ίδιους) αρχαιολογικού Πάρκου των Αστικών Πυλών το τσιμέντο, τις κολώνες και τις γραμμές του Τραμ που τοποθετήθηκαν πάνω από τα θαμμένα Μακρά Τείχη! Στο ίδιο όμως σημείο προγενέστερα άλλοι συνάδελφοί τους είχαν αντίθετα θεωρήσει “υποβάθμιση” του αρχαιολογικού χώρου την λειτουργία των γύρω εστιατορίων και νυχτερινών κέντρων όπως το “Βαρελάδικο” και τα έκλεισαν το 2002 για να δημιουργηθεί το Αρχαιολογικό Πάρκο – όμως τον “λογαριασμό” τον πληρώσαμε εμείς

οι πολίτες[4] σε εκατομμύρια ευρώ για αποζημιώσεις των επιχειρηματιών και έργα που δεν ολοκληρώθηκαν, οι ιδιοκτήτες ακινήτων της γύρω περιοχής που είδαν τις περιουσίες τους να εκμηδενίζονται οικονομικά και οι Πειραιώτες στο σύνολό μας με την εμπορική κίνηση που χάθηκε[5]. Και όταν κάποιοι από εμάς εμφανιστήκαμε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) στις 24.4.2018 και τους ζητήσαμε να μην εγκρίνουν τις περαιτέρω καταχώσεις των σπουδαίων αρχαιοτήτων για χάριν του Τραμ, ακούσαμε από γνωστότατο μέλος του Συμβουλίου ότι «η κατάχωση είναι διάσωση»[6] και ότι οι Πειραιώτες θα ήταν καλύτερα να αποδείξουμε το ενδιαφέρον μας για την πολιτιστική μας κληρονομιά βγάζοντας μερικά χόρτα από τους αρχαιολογικούς χώρους[7] αφού η τοπική Εφορεία δηλώνει αδυναμία λόγω έλλειψης πόρων !!   

Ο Πειραιώτης λοιπόν (ο έλληνας πολίτης γενικότερα) φαίνεται δεν δικαιούται πια να έχει άποψη για την πόλη του. Δεν μπορεί ούτε να κάνει κριτική στην “πεφωτισμένη ελίτ” για τις αποφάσεις της που τον αφορούν, γιατί μπορεί να βρεθεί και απολογούμενος εάν είναι «Καλές οι αρχαιότητες, αρκεί να μην είναι στην αυλή σας;” που μας ρώτησε η μαχητική Δέσποινα Κουτσούμπα, μέλος του Δ.Σ. του ΣΕΑ. Μόνο που με αφορμή την περίπτωση του Τραμ στον Πειραιά ορισμένοι έχουμε θέσει από καιρό στον ΣΕΑ και στους αρμόδιους του Υπουργείου Πολιτισμού το αντίστοιχο ερώτημα: Καλή η προστασία των αρχαιοτήτων αρκεί να μην εμποδίζει έργα τα οποία “μας αρέσουν” ιδεολογικά, όπως το Τραμ?[8] Και παρατηρούμε την χρονική σύμπτωση να ανακύψει ανάγκη κατοχύρωσης της προστασίας των αρχαιοτήτων του Πειραιά τώρα που έρχονται εκλογές, που το “αρεστό” έργο τελείωσε και που σχεδιάζονται άλλα που πιθανόν να μην “αρέσουν” (ούτε και σε εμένα αρέσουν παρεμπιπτόντως και το αποδεικνύω εμπράκτως, αν κάποιους ενδιαφέρει).

Όμως τήρηση της νομοθεσίας «αλά κάρτ» είναι ένδειξη διαλυμένου κράτους (failed state) και όχι δημοκρατίας. Και όσοι βρίσκονται εκτός Δημοσίου και παρατηρούν τα τεκταινόμενα έχουν πια αντιληφθεί ότι η δυσφορία των πολιτών με την γραφειοκρατία γενικότερα δεν εντοπίζεται τόσο στην τυχόν θέσπιση νέων περιορισμών, αλλά ΚΥΡΙΩΣ στην εκ μέρους της ελληνικής Διοίκησης ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ τήρηση των υφιστάμενων περιορισμών – που είναι υπεραρκετοί. Το Υπουργείο Πολιτισμού και η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων έχει από δεκαετίες βαρύ “φάκελο” παραλείψεων δράσης για την προστασία του αρχαίου Πειραιά, ήδη από την εποχή της ανέγερσης του Δημοτικού Θεάτρου και του ναού της Αγίας Τριάδας. Μάλιστα, παρά την άγνοια της πλειοψηφίας των πολιτών και την εσκεμμένη συσκότιση που επικρατεί για την σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά της πόλης μας, υπάρχουν μνημεία και χώροι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που έχουν διασωθεί ΜΟΝΟ χάριν στην μεγάλη κινητοποίηση  και διαμαρτυρία των Πειραιωτών, όπως οι Κήποι της Τερψιθέας και εν μέρει το λιμάνι της Ζέας. Αλλά παρατηρούμε ότι κάπως πάντα συνήθως “τυχαίνει” το μυγάκι/πολίτης να πιάνεται στον ιστό της αρχαιολογικής νομοθεσίας (δεκάδες τα ακίνητα ιδιωτών στον Πειραιά που ρημάζουν αναξιοποίητα λόγω περιορισμών του ν.3028/2002) ενώ τα μεγάλα project «τρυπούν» άνετα τον εκάστοτε νομοθετικό ιστό και συνεχίζουν ακάθεκτα, όπως το Τραμ στον Πειραιά ή προσφάτως το θηριώδες ξενοδοχείο που «μαγικά» ξεφύτρωσε μπροστά από την Ακρόπολη εντός του νομοθετικά προστατευόμενου ιστορικού κέντρου της Αθήνας - για να αναφέρουμε μόνο 2 πολύ πρόσφατα περιστατικά. Επομένως είναι λογικό πια οι Πειραιώτες που έχουν “καεί στον χυλό να φυσάνε και το γιαούρτι” - και ας μην αγανακτούν πια τόσο με εμάς τους λαϊκούς οι “πεφωτισμένοι” επιστήμονες.

Καταλήγοντας, ως απλή Πειραιώτισσα που ενδιαφέρεται για την πόλη μας και την πολιτιστική μας κληρονομιά θεωρώ ότι η υπάρχουσα νομοθεσία και οι ειδικοί περιορισμοί που έχουν καθιερωθεί για την πόλη του Πειραιά παρέχουν υπεραρκετές ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία του αρχαίου Πειραιά, αν η τοπική Εφορεία έχει την ΘΕΛΗΣΗ, το ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ και τους ΠΟΡΟΥΣ να ασκήσει τις υφιστάμενες αρμοδιότητές της. Και ένας καλός τρόπος να αποδείξει ότι συντρέχουν τα παραπάνω θα ήταν να φροντίσει και να αναδείξει την υπάρχουσα σπουδαία πολιτιστική κληρονομιά του Πειραιά χωρίς να επαφίεται στην συμμετοχή των ιδιωτών/δημοτών για την ανάδειξη, την καθαριότητα και το ξεχορτάριασμά της. Αλλιώς η αγωνία των Πειραιωτών “Ποιός θα μας φυλάξει από τους φύλακες;” θα είναι απολύτως δικαιολογημένη.

*Σημείωση: Στην φωτογραφία απεικονίζεται «σωστική» ανασκαφή στην διάρκεια των εργασιών του Τραμ στον Τινάνειο Κήπο στον Πειραιά σε σημείο μεγάλου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, στην οποία παρανόμως γίνονταν παράλληλα και εργασίες εργοταξίου, τον Νοέμβριο του 2017. Η φωτογραφία αυτή και άλλες κατατέθηκαν και στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) στις 30.1.2018 προς απόδειξη των παρανομιών που τελούνται στην διάρκεια του έργου. Δεν υπήρξε καμία αντίδραση από τα παριστάμενα μέλη.

Πειραιάς, 5/3/2019

Ανθή Γιαννούλου

Δικηγόρος Πειραιά στον Άρειο Πάγο

Μέλος Δ.Σ. του σωματείου καταναλωτών ΙΝΚΑ – ΔΙΚΑΠ

Μέλος της Φιλολογικής Στέγης Πειραιά

---

[1] Γ. Λεκάκη: Η τελευταία φορά που βλέπουμε τον αρχαίο Πειραιά. http://www.arxeion-politismou.gr/2018/04/teleftaia-fora-pou-vlepete-ton-arxaio-Peiraia.html

[2]  Βλ. Εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 15.11.2017

[3] Ο Πειραιάς και το Ελληνικό - 2 μέτρα και 2 σταθμά στην τήρηση της αρχαιολογικής νομοθεσίας?  http://inkadikap.blogspot.com/2018/01/2-2.html

[4] Γ.Λεκάκη: Τραμοργίων συνέχεια στον Πειραιά: ….. Ματαιώνεται το «Αρχαιολογικό Πάρκο Αστικών Πυλών» Πειραιώς, για να περάσει το τραμ… παρά τα εκατομμύρια ευρώ, που έχει ήδη πληρώσει ο Έλλην φορολογούμενος http://www.arxeion-politismou.gr/2018/06/tramorgia-ston-Pirea.html

[5] Πειραιάς – Βέροια: Μια πονεμένη αρχαιολογική ιστορία https://www.portnet.gr/eidiseis-peiraia/18930-peiraias-veroia-mia-ponemenh-arxaiologiki-istoria.html

[6]   http://www.arxeion-politismou.gr/2018/05/tram-orgia-ston-Pirea-KAS.html

[7] Χορτολίβαδο ο… αρχαιολογικός χώρος των Αστικών Πυλών του Πειραιώς!!! http://www.arxeion-politismou.gr/2018/04/xortolivado-o-arxaiologikos-xoros-Astikon-Pylon-Peiraios.html

[8] Βλ. παραπάνω, Ο Πειραιάς και το Ελληνικό - 2 μέτρα και 2 σταθμά στην τήρηση της αρχαιολογικής νομοθεσίας?  http://inkadikap.blogspot.com/2018/01/2-2.html